"Erkek İşi"nde Kadın Emeği: Toplumsal Cinsiyet Rollerine Başkaldıran Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma

Meryem Tekin Epik & Serap Özen

doi:https://doi.org/10.29329/ijiasos.2021.369.2

Original article | Open Access
International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences 2021, Vol. 5(2) 66-90

"Erkek İşi"nde Kadın Emeği: Toplumsal Cinsiyet Rollerine Başkaldıran Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma

Meryem Tekin Epik & Serap Özen

pp. 66 - 90 | DOI: https://doi.org/10.29329/ijiasos.2021.369.2

Published online: September 15, 2021 | Number of Views: 213 | Number of Download: 413

Download PDF

Abstract

Kadınların işgücüne katılımın düşük olması uzun yıllardır toplumsal statülerinin hem sonucu, hem de bu eşitsiz statüyü yeniden üreten bir faktördür. Kadınların işgücüne katılımı, toplumsal cinsiyet eşitsizliği temelinde işgücü piyasasının işleyişi ile doğrudan ilişkilidir. Dünya genelinde cinsiyet eşitliğini sağlamak ve kadınları güçlendirmek amacıyla yapılan girişimlere rağmen hala ev ve aile yaşantısında erkekleri kadınlardan üstün gören geleneksel yapı hâkimdir. Geleneksel kalıplaşmış rol beklentileri, örgütsel politikalara ve uygulamalara yayılmakta ve kadınların çalışma yaşamlarında karşılaştıkları sorunların da temelini oluşturmaktadır. Çalışma yaşamında her meslek ve statüdeki kadın, aynı işi yapan erkek meslektaşlarına göre daha fazla sorunla karşılaşabilmektedir. Bunun yanı sıra “erkek işi” olarak nitelendirilen işlerde çalışan kadınlar ise diğer işlerde çalışan kadınlara göre daha farklı zorluklarla karşı karşıyadırlar. Bu zorluklar ise onların işte kalma ve işte başarılı olma durumları üzerinde etkilidir. Bu çalışmada amaç, “erkek işi”nde çalışan kadınların deneyimlerini, toplumun bu kadınlara yönelik algı ve tutumlarını, karşılaştıkları zorlukları netleştirmek ve işe devam etmelerini sağlayan baş etme stratejilerini belirlemektir. Bu çalışma nitel bir araştırmadır ve olgubilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. “Erkek işi” olarak nitelendirilen işlerde çalışan altı kadın çalışmanın veri kaynaklarıdır. Veriler görüşme ve yarı yapılandırılmış görüşme formu tekniğiyle toplanmış, görüşmelerden elde edilen verilerin analizinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Çalışma sonucunda ortaya çıkan sonuçlardan en önemlisi, kadınları erkek işinde çalışmaya iten temel sebebin cinsiyetçi önyargıları yıkmak olduğudur. İkinci bir sonuç erilliğin kadınların çalışmasına karşı tutumu etkilediğidir. İşe ilk başladığı zamanlarda müşteri ve meslektaşların tepkisiyle karşılaşanlar olduğu gibi destek gören katılımcılar da vardır. Üçüncü olarak erkek işinde çalışan kadınların yaşadıkları sorunlar arasında iş ev çatışması, beslenme, temizlik ve sağlık problemleri ile meslek ve çalışma koşullarına (çalışma saatleri, yemek molaları, haftalık ve yıllık izinler vb.) ilişkin zorluklar bulunmaktadır. Son olarak eril bir meslek ve/veya işyerinde çalışan kadınların yaşadıkları sorunlarla baş etmede kullandıkları en etkili stratejinin erkeksi giyinme, tavır ve davranışlarla kendini kabul ettirme olduğu ortaya çıkmıştır.

Keywords: Erkek İşi, Yatay Ayrışma, Kadın Emeği, Toplumsal Cinsiyet

How to Cite this Article

APA 6th edition
Epik, M.T. & Ozen, S. (2021). "Erkek İşi"nde Kadın Emeği: Toplumsal Cinsiyet Rollerine Başkaldıran Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma . International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 5(2), 66-90. doi: 10.29329/ijiasos.2021.369.2

Harvard
Epik, M. and Ozen, S. (2021). "Erkek İşi"nde Kadın Emeği: Toplumsal Cinsiyet Rollerine Başkaldıran Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma . International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 5(2), pp. 66-90.

Chicago 16th edition
Epik, Meryem Tekin and Serap Ozen (2021). ""Erkek İşi"nde Kadın Emeği: Toplumsal Cinsiyet Rollerine Başkaldıran Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma ". International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences 5 (2):66-90. doi:10.29329/ijiasos.2021.369.2.

References

Australian Human Rights Commission. (2013). Woman in Male-Dominated Industries- A Toolkit of Strategies. Erişim adresi https://humanrights.gov.au/sites/default/files/document/publication/WIMDI_Toolkit_2013.pdf [Google Scholar]
Best, D. L. (2004). Gender Stereotypes. C. R. Ember ve M. Ember (Ed.), Encyclopedia of Sex and Gender- Men and Woman in the World’s Cultures içinde (11-26.ss.). New York; London: Kluwe Academic/Plenim Publishers. [Google Scholar]
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Türkiye. (2018). Mühendislikte Eşitlik: Türkiye’nin Mühendis Kızları Deneyimi Raporu, (Hazırlayanlar: Gökçe Bayrakçeken Tüzel ve Ezgi Pehlivanlı-Kadayıfçı). Erişim adresi https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home/library/poverty/muehendislikte-eitlik--tuerkiye-nin-muehendis-kzlar-deneyimi.html [Google Scholar]
Bobbit-Zeher, D. (2011). Gender Discrimination at Work: Connecting Gender Stereotypes, Institutional Policies, and Gender Composition of Workplace. Gender & Society, 25(6), 764-786. [Google Scholar]
Cha, Y. (2013). Overwork and the Persistence of Gender Segregation in Occupations. Gender & Society, 27(2), 158-184. [Google Scholar]
Cohen, J. A. (1960). Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educational and Psychological Measurement, 20, 37-46. [Google Scholar]
Creswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri- Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (6. Baskı). Ankara: Siyasal Kitapevi. [Google Scholar]
Davey, C. L. ve Davidson, M. J. (2000). The Right of Passage? The Experiences of Female Pilots in Commercial Aviation. Feminism & Psychology, 10(2), 195–225. [Google Scholar]
Davey, K.M. (2008). Women’s Accounts of Organisational Politics As A Gendering Process. Gender, Work and Organisation, 15(6), 650–671. [Google Scholar]
Dearmond, S., Tye, M., Chen, P. Y., Krauss, A., Rogers, D. A., ve Sintek, E. (2006). Age and Gender Stereotypes: New Challenges in a Changing Workplace and Workforce. Journal of Applied Social Psychology, 36(9), 2184-2214. [Google Scholar]
Dodge, M., Valcore, L., ve Gomez, F. (2011). Women on SWAT Teams: Separate but Equal? Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 34(4), 699–712. [Google Scholar]
Eagly, A. H. ve Mladinic, A. (1994). Are People Prejudiced Against Women? Some Answers From Research On Attitudes, Gender Stereotypes, and Judgements of Competence. European Review of Social Psychology, 5(1), 1-35. [Google Scholar]
Elo, S., Kääriäinen, M., Kanste, O., Pölkki, T., Utriainen, K., ve Kyngäs, H. (2014). Qualitative Content Analysis: A focus on Trustworthiness, SAGE Open, 1-10. [Google Scholar]
Frome, P. M., Alfeld, C. J., Eccles, J. S. ve Barber, B. L. (2006). Why don't they want a male-dominated job? An investigation of young women who changed their occupational aspirations. Educational Research and Evaluation, 12(4), 359-372. [Google Scholar]
Giddens, A. ve Sutton, P. W. (2020). Sosyolojide Temel Kavramlar (4. Baskı). Ankara: Phoenix Yayınevi. [Google Scholar]
Güvenal Karaduman, C. ve Ergun, A. (2018). Erkek Egemen İş Ortamlarında Kadın Yöneticilerin Deneyimleri ve Stratejileri. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 21(2), 114-143. [Google Scholar]
Hall, C. M. ve Valentin, A. (2005). Content Analysis. R. P. Burns ve C. Palmer (Ed.), Tourism Research Methods, içinde (191-209.ss). Cambridge: Cab International. [Google Scholar]
Hartmann, H. (2010). Capitalism, patriarchy and job segregation by sex. J. Goodman (Ed.)In Jacqueline Goodman (Ed. Jacqueline Goodman), Global Perspectives on Gender and Work, Readings and Interpretations içinde (54-62.ss.), Plymouth: Rowman & Littlefield Publishers Inc. PMid:20189258. [Google Scholar]
Heilman, M. E. (2001). Description and Prescription: How Gender Stereotypes Prevent Women’s Ascent Up the Organizational Ladder. Journal of Social Issues, 57(4), 657-674. [Google Scholar]
Hill, C., Corbett, C., & St Rose, A. (2010). Why So Few? Women in Science, Technology, Engineering, and Mathematics. Washington DC: American Association of University Women. [Google Scholar]
Hsieh, H. ve Shannon, S. E. (2005). Three Approaches to Qualitative Content Analysis. Qualitative Health Research, 15(9), 1277-1288. [Google Scholar]
Kalem Berk, S. (2013). Toplumsal Cinsiyet ve Profesyonelleşme: Hukuk Mesleğinde Kadın Örneği. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(1), 75-103. [Google Scholar]
Kozak, M. (2014). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım Ve Yayım Teknikleri, Ankara: Detay Yayıncılık. [Google Scholar]
Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The Measurement of Observer Agreement for Categorical Data. Biometrics, 33, 159-174. [Google Scholar]
Meltem, D. (2019), Toplumsal Cinsiyet ve Mesleki Ayrışma. Erişim adresi http://mastercamp.com.tr/2019/02/25/toplumsal-cinsiyet-ve-mesleki-ayrisma-deniz-meltem/ [Google Scholar]
Özen, S. (2016). Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İşyerinde Psikolojik Şiddet, Karatahta İş Yazıları Dergisi, 4, 123-142. [Google Scholar]
Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217-1230. [Google Scholar]
Powell, G. N., Butterfield, D. A. ve Parent, J. D. (2002). Gender and Managerial Stereotypes: Have the Times Changed. Journal of Management, 28(2), 177-193. [Google Scholar]
Prescott, J. ve Bogg, J. (2011). Career Attitudes of Men and Women Working in the Computer Games Industry. Eludamos Journal of Computer Game Culture, 5(1), 7–28. [Google Scholar]
Ridgeway, C. L. ve Correll, S. J. (2004). Unpacking the Gender System- A Theoretical Perspective on Gender Beliefs and Social Relations. Gender & Society, 18(4), 510-531. [Google Scholar]
Strauss, A. ve Corbin, J. (1990). Basics Of Qualitative Research: Grounded Theory Procedurs And Techniques, California: Sage Publications [Google Scholar]
Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2015). Sosyal Psikoloji (4. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi. [Google Scholar]
Taylor, V. (1997). Economic Gender Injustice: The Macro Picture. Agenda: Empowering Women for Gender Equity, 33, 9-25. [Google Scholar]
Temel, A., Yakın M. ve Misci, S. (2006). Örgütsel Cinsiyetlerin Örgütsel Davranışa Yansıması. Yönetim ve Ekonomi, 13(1), 27-51. [Google Scholar]
Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları, 35, 29-56. [Google Scholar]
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]
Yıldırımalp, S. (2021). Türkiye’de Kadın Mühendis Olmak: Orman Mühendisi Kadınlar Üzerine Nitel Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi İİBF Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 5(1), 51-88. [Google Scholar]

Volume 5 Issue 2

June 2021

All Articles