International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences
Abbreviation: IJIASOS | ISSN (Print): 2602-4802 | ISSN (Online): 2602-4500 | DOI: 10.29329/ijiasos

Review article    |    Open Access
International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences 2022, Vol. 6(4) 443-468

Demografik Yaşlanma Sürecinde Beşerî Sermaye Oluşumu ve Pozitif Dışsallık Sorunu

Şenol Öztürk

pp. 443 - 468   |  DOI: https://doi.org/10.29329/ijiasos.2022.504.4

Published online: December 31, 2022  |   Number of Views: 98  |  Number of Download: 214

Download PDF

Abstract

Sanayileşmiş ülkelerde başlayan ve gelişmekte olan ülkelerde de etkili olan demografik yaşlanma olgusu karşısında, ülkeler nüfusun yaşlanmasını engellemek ve yaşlanmanın yol açtığı sorunları telafi etmek için başta doğum artışını teşvik olmak üzere işgücü piyasasına ve sosyal güvenlik sistemine yönelik politikalar hayata geçirmektedir. Bu noktada nüfus ve sosyal refah konusunda pro-natalist ve anti-natalist yaklaşımlar birbirine zıt öngörüler ortaya koysa da, doğurganlığı artırmak dışındaki politikaların etkinliği sınırlılıklar ve belirsizlikler içermektedir. Doğurganlığın azalması temel olarak çocuk yetiştirme maliyeti ile açıklanmakta ve bazı çalışmalarda uygun şartlar gerçekleşmiş olsaydı ebeveynlerin daha fazla çocuğa sahip olacağı ortaya konmaktadır. Bu durum ise, özellikle kamusal çocuk ve aile yardımlarının ve eğitim sübvansiyonlarının yetersiz olduğu toplumlarda, bir taraftan bireysel maliyetlere katlanarak çocuk yetiştiren ve bu maliyetlerden kaçınarak çocuk sahibi olmayan bireyler arasında kamusal mal olarak kabul edilen nitelikli çocuk-beşeri sermayenin pozitif dışsallığı sorununu, diğer taraftan kamusal mal olarak çocuk sayısının sosyal optimum seviyenin altında kalması sorununu öne çıkarmaktadır.  Literatürde yaşlanmaya yönelik politikalar ele alınmakla birlikte, işgücünün yaşlanmasının bir kamusal mal olarak beşerî sermaye üretiminin sosyal fayda-pozitif dışsallık etkisini orantısız biçimde artırması boyutu incelenmemektedir. Literatür incelemesi yoluyla yapılan bu çalışma meselenin pozitif dışsallığın içselleştirilmesi boyutunu ele almakta ve bu konuda politika geliştirilmesinin önemini vurgulamaktadır.

Keywords: Demografik Yaşlanma, İşgücünün Yaşlanması, Beşerî Sermaye, Pozitif Dışsallık, Nüfus Politikası

How to Cite this Article

APA 6th edition
Ozturk, S. (2022). Demografik Yaşlanma Sürecinde Beşerî Sermaye Oluşumu ve Pozitif Dışsallık Sorunu . International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 6(4), 443-468. doi: 10.29329/ijiasos.2022.504.4

Harvard
Ozturk, S. (2022). Demografik Yaşlanma Sürecinde Beşerî Sermaye Oluşumu ve Pozitif Dışsallık Sorunu . International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences, 6(4), pp. 443-468.

Chicago 16th edition
Ozturk, Senol (2022). "Demografik Yaşlanma Sürecinde Beşerî Sermaye Oluşumu ve Pozitif Dışsallık Sorunu ". International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences 6 (4):443-468. doi:10.29329/ijiasos.2022.504.4.
References
  1. Attar, M. A. (2020). Nüfus Politikaları, Toplumsal Refah ve İktisadi Kalkınma Süreci, Tiryakioğlu, M. (Ed.), Devletle Kalkınma, (ss. 145-186). İstanbul: İletişim Yayınları, Erişim Tarihi: 01 Şubat 2022, https://www.researchgate.net/profile/M-Aykut-Attar [Google Scholar]
  2. Attar, M. A. (2016). Doğurganlık Kararları, Akılcı Seçim ve Türkiye'de Nüfus Politikası, Türkiye Dördüncü Nüfusbilim Konferansı Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 5-6 Kasım 2015 Ankara, Tebliğ Metinleri Kitabı, Ankara, ss. 1–20. [Google Scholar]
  3. Attar, M. A. (2013), Türkiye’de Büyüme ve Demografi: İktisadi Tarih, Doğum Yanlısı Söyleme Karşı, No: 69, Ankara: TEPAV Yayınları. [Google Scholar]
  4. Beaujouan, E.& Berghammer, C. (2019). The Gap Between Lifetime Fertility Intentions and Completed Fertility in Europe and the United States: A Cohort Approach, Population Research and Policy Review, 38, 507–535. [Google Scholar]
  5. Çetin, B. (2014). Eğitim ve Kalkınma İlişkisi: Türkiye Örneği (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), T.C. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, SBE, Karaman. [Google Scholar]
  6. Çuhadar, S. G. (2019). Türkiye’de Demografik Dönüşüm ve Aktif Yaşlanma İlişkisi: Kocaeli Örneği (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Kocaeli Üniversitesi SBE, Kocaeli. [Google Scholar]
  7. D.C., B. M., Weld, M. G., Thornton, R. & Collins M. (2012). The Cost Of A Child A consensual budget standards study examining the direct cost of a child across childhood, A Vincentian Partnership for Social Justice research report, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022,  http://edepositireland.ie/handle/2262/73585 [Google Scholar]
  8. Demir, O. (2016). Sosyal Politika Perspektifinde Nüfus Politikalarının Değerlendirilmesi (2002 Sonrası Türkiye Örneği) (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Sakarya Üniversitesi, SBE, Sakarya. [Google Scholar]
  9. Hirsch D. (2020). The Cost of a Child in 2020, Child Poverty Action Group, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022), https://cpag.org.uk/sites/default/files/files/policypost/CostofaChild2020_web.pdf [Google Scholar]
  10. Durmuş, M. (2008), Kamu Ekonomisi, 2. Baskı, Ankara: .Gazi Kitabevi. [Google Scholar]
  11. Erol, M. T. (2012). Avrupa Birliği’nde Nüfusun Yaşlanması ve Sağlık Harcamalarına Etkisi, Sosyal Güvence, 1/1, 54-81. [Google Scholar]
  12. Ercan, N. Y. (2002). “İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış”, Planlama Dergisi, DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı Özel Sayı, 129-138.   Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022 [Google Scholar]
  13. https://sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/DPTnin_Kurulusunun_42nci_Yili_Ozel_Sayi.pdf [Google Scholar]
  14. Eryurt, M. A., Canpolat, Ş. B., ve Koç, İ. (2013). Türkiye’de Nüfus ve Nüfus Politikaları: Öngörüler ve Öneriler, Amme İdaresi Dergisi, 46(4), 129-156.  [Google Scholar]
  15. European Commission (17 September 2015). - Fact Sheet, Long-term unemployment: Commission proposal for a Council Recommendation– frequently asked questions Brussels, Erişim Tarihi 10 Şubat 2022: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/sk/MEMO_15_5562 [Google Scholar]
  16. Eser B. ve Küçük A. S. (2021). Yaşlanan Nüfus, Sorunlar ve Politikalar: Türkiye İçin Bir Değerlendirme. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(2), 541-556. [Google Scholar]
  17. Giddens, Anthony (2012). Sosyoloji, 1. Baskı, İstanbul: Kırmızı Yayınları. [Google Scholar]
  18. Gökbunar, A. R. ve Koç, Ö. E. (2009). Demografik Değişimlerin Sosyal Güvenlik Kurumlarına Etkisi ve Türkiye’de Sosyal Güvenlik Kurumlarının Mali Yapısının Analizi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 15-34. [Google Scholar]
  19. Gürsoy-Çuhadar, S. (2020). Yaşlanan Nüfusa Çözüm Önerisi Olarak Aktif Yaşlanma Yaklaşımı: Eleştiriler ve Olası Endeks İçin Türkiye Önerileri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 79, 361-397. [Google Scholar]
  20. Günsoy, G. ve Tekeli, S. (2015). Nüfusun Yaşlanması ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Üzerine Bir Analiz, Amme İdaresi Dergisi, 48(1), 35-87. [Google Scholar]
  21. Gündoğan, N. (2001). İşgücünün Yaşlanması ve İşgücü Piyasalarına Etkileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 56(04), 95-108. [Google Scholar]
  22. Herbst, C. M. (2015). The Rising Cost of Child Care in The United States: A Reassessment of The Evidence, IZA Discussion Papers, No. 9072, Institute for the Study of Labor (IZA), Bonn. [Google Scholar]
  23. JECDEMS, (2021). Child Care Investment Is Crucial For Future Economic Growth, Erişim Tarihi: 01 Mart 2022, https://www.jec.senate.gov/public/index.cfm/democrats/2021/10/child-care-investment-is-crucial-for-future-economic-growth [Google Scholar]
  24. Kalafatcılar, M. K. (2019). Demografik Gelişmeler ve Makroekonomik Etkileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği No: 19/11. [Google Scholar]
  25. Kar, M. ve Taban, S. (2003). Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 58(3), 145-169. [Google Scholar]
  26. Karakaya, H. (2020). Gümüş Ekonomi ve Aktif Yaşlanma Bağlamında İşkur’un Rolü Ve Alınması Gereken Önlemler (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi) T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara. [Google Scholar]
  27. Kibritçioğlu, A. (1998). İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53(1), 207-230. [Google Scholar]
  28. Kirk, D. (1996). Demographic Transition Theory, Population Studies, 50(3), 361-387. [Google Scholar]
  29. Kurtkapan, H. (2019). Türkiye’de Demografik Dönüşümün Sosyal Yansımaları ve Yaşlılık, Sosyal Güvence Dergisi, 7(15), 27-46. [Google Scholar]
  30. Letablier, M.-T., Luci, A., Math, A. & Thévenon, O. (2009). The Costs of Raising Children And The Effectiveness of Policies to Support Parenthood in European Countries: a Literature Review A Report to the European Commission, European Commission Directorate-General "Employment, Social Affairs and Equal Opportunities. [Google Scholar]
  31. Lufkin, B., (14 Ocak 2019). Dergi- Japonya: Yaşlanan ve Azalan Nüfus Yabancı İşçi Alımını Zorluyor, BBC Capital, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022, https://www.bbc.com/turkce/vert-cap-46869011 [Google Scholar]
  32. OECD, 01 Mart 2022, Family Benefits Public Spending, Erişim Tarihi, 01 Mart 2022, https://data.oecd.org/socialexp/family-benefits-public-spending.htm). [Google Scholar]
  33. OECD, (2020).  Is Childcare Affordable?,  Policy Brief On Employment, Labour And Social Affairs, Erişim Tarihi: 10 Şubat 2022. https://www.oecd.org/els/family/OECD-Is-Childcare-Affordable.pdf [Google Scholar]
  34. Özen, S. ve Özbek, Ç. (2017). Çalışma Yaşamında Yaşlılık: Yaşlı Çalışanlar ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Çalışma ve Toplum, 2017/2, 547-572. [Google Scholar]
  35. Rakıcı, C., Yılmaz, T. Z. (2016). Sosyal Güvenlikte Demografik Dönüşüm ve Türkiye’ye Yansımaları, Gümüşhane Üniversitesi SBE Elektronik Dergisi, 7(18), 64- 89. [Google Scholar]
  36. Rouzet, D., Sánchez, A. C., Renault, T. & Roehn, O. (2019). Fiscal Challenges And Inclusive Growth İüin Ageing Societies, OECD Economic Policy Paper, 27. [Google Scholar]
  37. Savaşan, F. (2013). Piyasa Başarısızlığından Devletin Başarısızlığına Kamu Ekonomisi, 2. Baskı, İstanbul:.Kitap Matbaacılık. [Google Scholar]
  38. Selim, S. ve Üçdoğruk, Ş. (2005), Türkiye’de Doğurganlık: Kalite- Miktar Yaklaşımı, Nüfusbilim Dergisi, 27, 49-66. [Google Scholar]
  39. Seyhun, Ö. K. (2006), Avrupa Birliği’ndeki Demografik Dönüşümün Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Üyeliği Çerçevesinde İşgücü Piyasalarına Yansıması (Yayınlanmamış Uzmanlık Yeterlilik Tezi), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara. [Google Scholar]
  40. T.C. Kalkınma Bakanlığı, (2018a). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Yaşlanma Özel İhtisas Komisyonu Raporu Ankara. [Google Scholar]
  41. T.C. Kalkınma Bakanlığı, (2018b). On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Sosyal Güvenlik Sisteminin Sürdürülebilirliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Ankara. [Google Scholar]
  42. Tekin, Ç. S. ve Kara, F. (2018). Dünyada ve Türkiye’de Yaşlılık, Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 219-229 [Google Scholar]
  43. Tunalı, İ. (2015). 4. Ulusal Nüfusbilim Konferansı 5‐6 Kasım 2015, Ankara, Erişim Tarihi: 09 Haziran 2021,  http://www.hips.hacettepe.edu.tr/sunum/sunum_tunali.pdf [Google Scholar]
  44. TÜİK, 2020, İstatistiklerle Aile 2019 Haber Bülteni, Erişim Tarihi 01 Mart 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2019-33730 [Google Scholar]
  45. TÜİK, 2021, Doğum İstatistikleri 2020 Haber Bülteni, Erişim Tarihi: 01 Mart 2022, [Google Scholar]
  46. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229 [Google Scholar]
  47. UN, World Profiles of Ageing 2017, Erişim Tarihi:  01 Şubat 2022, https://population.un.org/ProfilesOfAgeing2017/index.html [Google Scholar]
  48. Uyanık, Y. (2017a). Yaşlılık, Yaşlanan Nüfus ve Sosyal Politika, İş ve Hayat Dergisi, 3(5), 67-100. [Google Scholar]
  49. Uyanık, Y. (2017b). Nüfus Yaşlanmasının İşgücü Piyasaları Üzerindeki Etkileri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19(1), 72-94. [Google Scholar]
  50. Uyanık, Y. ve Başyiğit, R. (2018). Demografik Yapı İçinde Yaşlı Nüfusun Görünümü ve Aktif Yaşlanma Yaklaşımı Perspektifinde Politika Örnekleri, İş ve Hayat Dergisi, 4(8), 273-310. [Google Scholar]
  51. Ülger, G. E. (2018). Bir Sorun Olarak Yaşlanma: Türk Kamu Personeline Etkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Yasama Dergisi, 38, 18-47. [Google Scholar]
  52. Yumurtacı, A. (2013). Demografik Değişim: Psiko-Sosyal ve Sosyo-Ekonomik Boyutları ile Yaşlılık, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 9-31. [Google Scholar]
  53. https://population.un.org/wpp/dataquery/ (Erişim Tarihi: 01.02.2022) [Google Scholar]
Meta
Vol. 6 (4)
Download
Metric
History
Related

Volume 6 Issue 4

December 2022

All Articles
Copyright © 2012 - 2024 International Journal of Innovative Approaches in Social Sciences.
Pen Academic Publishing is a trademark of THDSoft.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. CC BY-NC-ND
Electronic Journal Management System. This software was developed in Türkiye. ejournal.gen.tr
Pen Academic Publishing General Publication Policy: